Opłata planistyczna
Opłata (renta) planistyczna jest kolejną, obok opłaty adiacenckiej, płatnością, która może zostać naliczona wskutek wzrostu wartości nieruchomości. Jednak wynika ona z innych okoliczności – z uchwalenia bądź zmiany planu zagospodarowania przestrzennego.
Opłata planistyczna jest pobierana jednorazowo w przypadku, gdy wartość nieruchomości wzrosła z wyżej wymienionej przyczyny, a jej właściciel sprzedaje ją w ciągu 5 lat od dnia, w którym nowy plan zaczął obowiązywać. Jest to forma uczestnictwa gminy w zyskach ze zbycia nieruchomości.
Opłatę planistyczną wylicza się na podstawie różnicy między wartością gruntu przed zmianą lub wprowadzeniem planu miejscowego a wartością gruntu po uchwaleniu bądź zmianie tego planu, a zarazem w dniu jej zbycia. Różnica ta powinna być określona obiektywnie, a nie na podstawie ceny ustalonej przez strony umowy. Stawka procentowa opłaty zależy od uchwały rady gminy, lecz nie może być wyższa niż 30% wspomnianej różnicy.
Orzecznictwo wojewodów i sądów administracyjnych wskazuje, że naliczenie tej opłaty w okolicznościach opisanych powyżej jest obowiązkowe. Nie może ona też wynosić 0%, gdyż prowadziłoby to do nieuprawnionej modyfikacji przepisów i byłoby sprzeczne z intencjami ustawodawcy.
Ustalenia dotyczące opłaty planistycznej dokonywane są w formie decyzji administracyjnej. Decyzja ta musi być dostarczona stronie lub stronom postępowania, gdyż tylko skuteczne doręczenie może być podstawą egzekwowania opłaty. Decyzja jest ustalana na podstawie przepisów kpa, a nie ordynacji podatkowej. Dlatego nie może ona zawierać terminu płatności i nie nalicza się odsetek za zwłokę. Nie można również odroczyć terminu płatności, rozłożyć jej na raty, umorzyć jej ani zastosować ulgi.
Właściciel nieruchomości może również sam wnioskować o ustalenie wysokości renty planistycznej. Jest to przydatne w sytuacji, gdy właściciel ma zamiar zbyć nieruchomość. Może on wtedy zwiększyć cenę sprzedaży o wysokość renty.
Należy zaznaczyć, że gmina nie może naliczyć opłaty planistycznej tylko ze względu na sam fakt uchwalenia lub zmiany planu miejscowego, jeśli nie wpłynął on na wartość nieruchomości. Opłata nie jest też pobierana w sytuacji, gdy w uchwale rady gminy nie określono stawki procentowej. Jeśli wzrost wartości działki nastąpił wskutek nakładów poniesionych przez właściciela, nie daje to podstaw do renty planistycznej. Renta nie może być również naliczona, gdy zbycie nieruchomości następuje po upływie 5 lat od uchwalenia bądź zmiany miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.
Istnieje możliwość odwołania od decyzji o ustaleniu opłaty planistycznej w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tej decyzji. Należy skierować odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a jeśli to nie odniesie skutku – do sądu administracyjnego. Można zakwestionować przede wszystkim operat szacunkowy.